به گزارش خبرنگار تشکل های دانشجویی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ 16 آذر و روز دانشجو برای مردم کشورمان از همان ابتدا بسیار با اهمیت بود. به نحوی که همزمان با ورود نیکسون در آذرماه 1332 در روزنامه ها مقاله‌ای تحت عنوان «سه قطره خون» منتشر شد که مفاد آن برای تاریخ ماندگار شد.
در این مقاله آمده بود: « هرگاه دوستی از سفر می‌آید یا کسی از زیارت بازمی‌گردد یا شخصیتی بزرگ وارد میشود، ما ایرانیان به فراخور حال، در قدم او گاوی و گوسفندی قربانی می‌کنیم؛ آقای نیکسون! وجود شما آنقدر گرامی و عزیز بود که در قدوم شما سه نفر از بهترین جوانان این کشور یعنی دانشجویان را قربانی کردند».
از این رو همزمان با فرارسیدن 16 آذر و روز دانشجو که از اهمیت والایی در تاریخ جنبش دانشجویی برخوردار است، به مناسبت این روز به گفتگو با حجت الاسلام والمسلمین مصطفی رستمی، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها نشستیم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید:
جایگاه و نقش جنبش دانشجویی مسلمان ایران پیش و پس از وقوع انقلاب اسلامی را چگونه ارزیابی می کنید؟
شکل‌گیری جنبش دانشجویی با تأسیس و گسترش دانشگاه تهران پیوند تنگاتنگی دارد. در واقع در فاصله ی سال‌های 1313 تا 1320 و در دوران تأسیس دانشگاه تهران، وجود استبداد داخلی و فقدان آزادی های سیاسی، نفوذ و سلطه بیگانگان و...، بستر شکل گیری نارضایتی و کنشهای اعتراضی در فضای دانشگاه و در میان دانشجویان فراهم شد اما اثرگذاری جدی و گستردهای بر جامعه و تحولات سیاسی اجتماعی نداشت و عمده اثرگذاری و تحرک جنبش دانشجویی در ورای مرزها تعریف می شد. با ورود به دهه سی و افزایش فعالیت گروه های دغدغه مند در فضای دانشگاه، جنبش دانشجویی نقطه عطف درخشانی همچون 16 آذر 32 را رقم زد و فضای سیاسی اجتماعی کشور را از خود متأثر ساخت. با وجود سرکوب شدید نیروهای سیاسی و گروه های اجتماعی در دهه سی، جنبش دانشجویی کماکان به فعالیت ادامه داد و دانشگاه اصلی ترین نماد مبارزه و مقاومت بر ضد استبداد و استعمار تلقی میشد؛ هر چند که به دلیل شدت خفقان و برخورد، نوعی رکود را تجربه کرد.
فعالیت جریان های مذهبی با اثرگذاری شخصیت هایی مانند شهید مطهری و مرحوم شریعتی زمینه ی کنشگری جدی تر دانشگاه ها را در فضای سیاسی فراهم کرد. نیمه دوم دهه پنجاه و با گسترش مبارزات انقلابی در جامعه، دانشگاه از کانون های اصلی شتابدهی به حرکت انقلابی بود و پس از توسعه پیوند جنبش دانشجویی با اسلام و رهبری امام خمینی (ره)، این جنبش نقش ویژه ای در گفتمان سازی، روشنگری و بسیج نیروها و منابع ایفا کرد. قابل اشاره است که در این مقطع زمانی، نقش محوری روحانیون مطرح به ویژه شهید مطهری، شهید بهشتی، شهیدان مفتح و باهنر در هدایت فکری جنبش دانشجویی و ارتقای کنشگری و حضور اجتماعی آن بسیار برجسته و اثرگذار بوده است. کارنامه و نقش جنبش دانشجویی پس از انقلاب اسلامی بسیار برجسته تر است.
تسخیر سفارت آمریکا که کانون توطئه علیه انقلاب اسلامی و استقلال ملی بود، درخشانترین دستاورد این جنبش است که پیامدها و اثرات گسترده و درخشانی به دنبال داشت و کشور را از بسیاری از خطرات حفظ کرد. از طرفی دیگر، جنبش دانشجویی از هسته های اصلی تشکیل نهادهای انقلابی و تاریخ ساز چون جهاد سازندگی و سپاه پاسداران بود. از دیگر نقش های ممتاز جنبش دانشجویی، حضور گسترده در دفاع مقدس و پاسداری از تمامیت ارضی کشور بود و شهدای زیادی را تقدیم میهن کرد و البته در مدیریت و هدایت نبرد تحمیلی نیز نقش اثرگذاری ایفا کرد. در گام دوم انقلاب نیز، پیشران اصلی شکل دهی به تحولات و تحقق آرمان های انقلاب اسلامی از جمله تحقق دولت اسلامی، جامعه پردازی و در نهایت تمدنسازی، جوانان و به صورت خاص، فعالان دانشجویی هستند.
تأکید مقام معظم رهبری به دیدار با تشکلهای دانشجویی و شنیدن صحبت‌های نمایندگان آنان نشان از کدام رویکرد ایشان است؟
رهبر انقلاب همواره توجه خاصی به تعامل و ارتباط نزدیک با لایه های مختلف جامعه داشته اند، به ویژه تعامل و ارتباط با قشر فرهیخته و صاحبفکر یعنی دانشگاهیان و دانشجویان برای ایشان از اهمیت ویژه ای برخودار بوده است و دانشجویان را «فرصتی بزرگ، ثروتی عظیم و از نقاط قوت نظام جمهوری اسلامی ایران » میدانند. ایشان همواره در دهه های گذشته علاقه مند به تداوم این ارتباط و تعامل بوده اند به گونه ای که از این دیدارها با عنوان «شیرین و مطلوب » یاد کرده اند؛ البته این رویکرد در دهه شصت و دوران ریاست جمهوری ایشان نیز برجسته و ملموس بوده و به صورت منظم و پیوسته با فضای دانشگاه در تعامل و ارتباط بوده اند.
از سوی دیگر، ایشان همواره به ضرورت گفتگو و نقد در فضای دانشگاه تأکید داشته اند و از اینرو در دیدارهای ایشان با دانشجویان، مطالبات و نقدهای جدی و گستردهای در باب مسائل کشور طرح میشود و ایشان از این نقدهای سازنده و مبتنی بر فکر و اندیشه همواره حمایت و تقدیر کرده اند و دانشجویان را به حضور فکری در مسائل اصلی کشور تشویق میکنند.
انتظار فعالان دانشجویی از نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه و نقش این مجموعه در قبال تشکلهای دانشجویی چیست؟
نقش اصلی نهاد نمایندگی حمایت و هدایت فکری تشکل های دانشجویی و رشد و تعمیق بینش سیاسی و اندیشه های دینی در این مجموعه ها و در فضای کلی دانشگاه است. نهاد نمایندگی همواره پشتیبان فعالیت سیاسی سازنده و قانونمند در محیط دانشگاه به ویژه از سوی تشکلهای دانشجویی بوده است و تلاش کرده تا موانع و چالش های نقش آفرینی مؤثر آنان را برطرف نماید. همچنین بخشی از فعالان دانشجویی نیازمند آموزش هستند و نهاد نمایندگی در دوره های مختلف به این نیاز پاسخ داده است. در نقطه مقابل انتظار این است تا تشکل های دانشجویی کنشگری خود را توسعه و تعمیق بخشیده و به ویژه در واکاوی و حل مسائل کشور و اصلاح نظام حکمرانی، پیشقدم و فعال باشند.
پیشنهاد شما برای افزایش اثرگذاری تشکلهای دانشجویی چیست؟
مهمترین رسالت فعالیت و اثرگذاری جنبش دانشجویی، توجه به بعد فکری و اندیشه‌ای است. جنبش دانشجویی مسلمان بایستی در درجه اول به یک زیربنای فکری مستحکم و اندیشه ناب اسلامی مجهز باشد و در درجه بعدی، به جریان های فکری اندیشه ای زمان خود مسلط و آشنا باشد. بر پایه این زیربنای فکری، جنبش دانشجویی در گام دوم انقلاب اسلامی، بایستی به گفتمان سازی و تبیین اندیشه حاکم بر بیانیه گام دوم، توجه جدی نماید. در واقع مبتنی بر آن جهاد شناخت، بایستی جهاد تبیین را در دستور کار قرار دهد. در مرتبه بعدی، شبکه سازی در فضای دانشگاه و سازماندهی دانشجویان دغدغه مند در راستای اهداف و آرمان‌های انقلاب اسلامی، دارای اهمیت است.
لازمه اصلی موفقیت در این عرصه، توجه به جذب حداکثری و تعامل نزدیک با طیف های مختلف دانشجویی است. عرصه دیگر کنشورزی جریان دانشجویی، توجه به مسائل کلان کشور، واکاوی و تجزیه و تحلیل این مسائل و در نهایت، ارائه راهکار برای آنهاست.
